Senegal: hoe de coronacrisis pijnlijk duidelijk maakte dat we niet dezelfde zijn
Zoals bij de andere studenten van deze opleiding, werd ook mijn zuidstage abrupt afgebroken omwille van de coronacrisis. Dit na vijf intense maanden in het hartveroverende Senegal. Ik heb me laten onderdompelen in een nieuwe cultuur en werd geraakt door de gastvrijheid waar de bevolking zo trots op is. Ik danste, werkte, lachte en at mee, alsof ik één van hen was. (Auteur: Helena Dewelde - JUNI 2020)
Toubab
Elke keer dat er “toubab” naar mijn hoofd geslingerd werd - een woord dat Senegalezen gebruiken voor blanken - reageerde ik resoluut met: “C’est Helena, pas toubab.” In een naïeve poging om Senegalezen ervan te overtuigen dat we hetzelfde zijn, ongeacht huidskleur, afkomst, geslacht of leeftijd. Dat probeerde ik mezelf ook wijs te maken.
Tot die laatste week. Toen maakte de coronacrisis pijnlijk duidelijk hoe anders we in werkelijkheid zijn.
Survival of the richest
Noodtoestand
Toen ik vertrok, einde maart, waren er gelukkig weinig coronaslachtoffers in Senegal. Toch riep de regering de noodtoestand uit en nam ze al snel doortastende maatregelen. Een avondklok ging van kracht. Niemand mocht het huis nog verlaten tussen acht uur ‘s avonds en zes uur ’s ochtends. Markten, restaurants, scholen en moskeeën moesten sluiten en het openbaar vervoer werd tijdelijk afgeschaft. Ook werd er ingezet op testen en het opsporen van besmette personen.
Erg drastische maatregelen voor slechts enkele besmette gevallen, maar de regering was op haar hoede. Mocht deze crisis doorbreken in Senegal zou dit een ramp betekenen voor de bevolking. De gezondheidszorg is immers zorgwekkend ondermaats en zou een overrompeling met coronapatiënten niet aankunnen.
Niet enkel een gezondheidscrisis
Ook economisch zouden er verregaande gevolgen zijn. Senegalezen kunnen geen spaarpotje aanleggen zoals veel Belgen dat doen. Hun dagloon gaat haast integraal op aan eten voor het gezin. Een volledige lockdown zou bijgevolg rampzalig zijn. Senegalezen zouden dan niet kunnen rekenen op een overbruggingsloon, maar hebben ook geen financiële buffer. Stilvallen is dus geen optie.
En dan zijn er nog de prijsstijgingen. De markt is bijna volledig afhankelijk van import die nu dus bemoeilijkt wordt. Hamsteren is enkel mogelijk voor de rijksten. De armen zullen dus meer moeten betalen voor hun zak rijst die ze daarvoor al amper konden bekostigen. Een “survival of the richest”, die een verdere crisis alleen maar zal versterken. De rijken kunnen gezondheidszorg en voeding voorzien terwijl de armere gezinnen aan hun lot worden overgelaten.
Hartverscheurende keuze
Ondanks dit alles, of net omwille van, was het absoluut geen gemakkelijke beslissing om terug te keren naar België. Tot grote frustratie van mijn familie thuis. Ik was gewoon nog niet klaar met dit geweldige land. Ik bevond me met mijn hart en hoofd op een andere plaats.
Desondanks probeerde ik een rationele afweging te maken van de risico’s die deze situatie met zich meebracht. Tijdens dit proces veranderde mijn omgeving aan een sneltempo. In plaats van “toubab” kreeg ik plots “corona” op straat te horen. Ook mijn gastzusje, dat voordien altijd aan mijn zijde te vinden was, kreeg schrik dat ik haar zou besmetten. Deze nieuwe, hartverscheurende realiteit deed mij inzien dat mijn ervaring er sowieso opzat. Mijn wereldje dat ik geliefkoosd had gedurende vijf maanden was niet meer. Ik hakte de knoop door en voor ik het wist stond ik terug op Belgische bodem.
Direct na aankomst werd ik overmand door een onbehaaglijk gevoel. Ik kwam in mijn veel te groot huis aan, en voelde me schuldig voor het nemen van een heet bad en de overmatige hoeveelheid aan luxeproducten.
Nous sommes ensemble
Het was op dat moment dat ik het besefte : Ik heb ze achtergelaten. Elke vriend, kennis, collega en zelfs mijn Senegalese familie. Ik had mijn beslissing genomen op basis van de risico’s die “IK” liep, maar mijn Senegalese omgeving hierbij buiten beschouwing gelaten. Vijf maanden lang had ik geprobeerd om onze verschillen uit te wissen, tot op die enkele dagen pijnlijk duidelijk werd dat we geen gelijken waren.
Ik heb in dit exotische land verbleven en er een fantastisch avontuur beleefd. Maar wanneer de situatie risicovol werd, kon ik meteen op het vliegtuig stappen en alles en iedereen achterlaten, richting een comfortabel quarantainehuis, in mijn thuisland met een betrouwbaar gezondheidssysteem en sociale zekerheid.
Liefste Senegal, het spijt me zo erg dat ik hier een voorbeeld van moet zijn, ik wilde écht dat het anders was. Nio Farr. Nous sommes ensemble.
Noot (4 juli): Ondertussen zijn er in Senegal 7164 bevestigde coronabesmettingen en 58 overlijdens. President Macky Sall heeft de noodtoestand opgeheven. Markten en moskeeën zijn weer geopend omdat de situatie onhoudbaar werd. Er wordt geschat dat het economische groeicijfer van 6.8% naar 1.1% of zelfs lager zal evolueren, ten gevolge van de pandemie. Senegalezen hebben moeite om eten te kopen.
Wereldburgerschap en Ontwikkeling, iets voor jou?
Opleiding te volgen op
Opleidingstype
Jesse Goethals
Opleidingscoördinator Banaba Wereldburgerschap en ontwikkeling