Aardrijkskunde (Heverlee)
Word leraar aardrijkskunde en maak van jongeren wereldburgers en ruimtevaarders.
Aardrijkskunde is een wetenschapsvak met een brede inhoud dat perfect past binnen STEM. Je leert de wereld rondom je begrijpen. Je bestudeert niet alleen de huidige geglobaliseerde wereld maar ook de planeten ver buiten de aarde. We verklaren de actualiteit en kijken naar de toekomst. We gebruiken kaarten en foto’s, maar ook satellietbeelden, films, games, drones, apps, 360°-panorama’s en virtual reality, … We gaan vaak naar buiten om veldwerk uit te voeren.
Met je leerlingen zal je vaardigheden en attitudes oefenen zoals: respect voor mens en milieu, open staan voor andere culturen en meningen, samenwerken, ... Het onderwijsvak aardrijkskunde is gericht op het systeem aarde duurzaam beheren en constructief bijdragen tot de toekomstige maatschappij. In de opleiding leren we systeemdenken in een vakoverschrijdende benadering om met jongeren globale uitdagingen aan te pakken.
De wereld is ongelooflijk ingewikkeld. Maar de lerarenopleiding aardrijkskunde heeft me enorm veel dingen geleerd over hedendaagse maatschappelijke problemen, en hoe je deze kan aanpakken. Aardrijkskunde helpt je door de rijkwijdte aan inzichten om met één persoonlijk project te beginnen, het uit te werken en er een verschil in te maken.
Bernd Van Den Heuvel
Student leraar aardrijkskunde
Wat komt er in de opleiding aan bod?
Naast de algemene vorming en praktijkstages maak je kennis met de vele fysische en sociale facetten van de aardrijkskunde. De cursussen worden online gedeeld en jaarlijks geüpdatet. Dit theoretisch gedeelte vullen we aan met de klaspraktijk. Hoe zet je kaarten in? Hoe creëer je een lithotheek? Hoe brengen we de actualiteit naar de leerlingen op school? Welke games zet je in de les in, of welke veldwerkactiviteiten zijn haalbaar tijdens excursies? Hoe bouwen we een les aardrijkskunde op met concrete werkvormen volgens de regels van de kunst? Dit, en nog veel meer…
Opleidingsfase 1
Kosmografie en ruimtevaart |
We leren het boeiende en gevaarlijke universum kennen waarin de aarde zich bevindt. De astronomie en de exploratie van het zonnestelsel zijn de toegang naar STEM. We beginnen bij het oerknalmodel en reizen door ons zonnestelsel. In enkele unieke cursussen voor de “Marsgeneratie” ontwijken we asteroïden (cursus impactgeologie) en staan wel stil op de maan (cursus selenografie) en op Mars (cursus areografie). |
|||
Cartografie |
Van oude kaarten via satellietfoto’s naar digitale kaarten, 3D-beelden en tracking&tracing: de wereld in kaart brengen is de methode bij uitstek om inzicht te krijgen in het systeem aarde. Het zijn dezelfde tools die in spionage worden benut (location based intelligence). In de les zijn het kaartgebruik en de kaartanalyse essentieel. Je maakt je eigen cartotheek. |
|||
Meteorologie en klimatologie |
We beschouwen de wetenschap van het weer en je zult in staat zijn om zelf het weer te voorspellen of weerfenomenen te verklaren. De processen achter klimaatverandering worden onthuld. Daarvoor verkennen we de poolgebieden (cursus Arctica en Antarctica) en we doen aan stormjacht (cursus extreem weer). |
|||
Geologie en geomorfologie |
Wonen, werken en handel zijn totaal afhankelijk van grondstoffen en energiebronnen. Je leert gesteenten en mineralen herkennen, je hanteert geologische kaarten, voert een bodemboring uit en stelt je eigen lithotheek samen. We bestuderen de aardse opbouw en dynamiek: platentektoniek, vulkanen, aardbevingen, tsunami’s en verschillende vormen van erosie. |
|||
Vakdidactiek |
Tijdens dit werkcollege leer je de praktijk van een les aardrijkskunde. Hoe bouw je een les op? Welke competenties dien je te volgen? Wat is een klimatogram? Hoe kan ik op een gepaste manier jongeren aardrijkskundige thema’s laten exploreren? Welke excursievormen zijn er? Hier wordt het principe “teach as you preach” gehanteerd. Concreet wil dat zeggen dat je leert geven door te doen. Oefening en interactie staan hier centraal. |
|
Kosmografie en ruimtevaart We leren het boeiende en gevaarlijke universum kennen waarin de aarde zich bevindt. De astronomie en de exploratie van het zonnestelsel zijn de toegang naar STEM. We beginnen bij het oerknalmodel en reizen door ons zonnestelsel. In enkele unieke cursussen voor de “Marsgeneratie” ontwijken we asteroïden (cursus impactgeologie) en staan wel stil op de maan (cursus selenografie) en op Mars (cursus areografie). |
|
Cartografie Van oude kaarten via satellietfoto’s naar digitale kaarten, 3D-beelden en tracking&tracing: de wereld in kaart brengen is de methode bij uitstek om inzicht te krijgen in het systeem aarde. Het zijn dezelfde tools die in spionage worden benut (location based intelligence). In de les zijn het kaartgebruik en de kaartanalyse essentieel. Je maakt je eigen cartotheek. |
|
Meteorologie en klimatologie We beschouwen de wetenschap van het weer en je zult in staat zijn om zelf het weer te voorspellen of weerfenomenen te verklaren. De processen achter klimaatverandering worden onthuld. Daarvoor verkennen we de poolgebieden (cursus Arctica en Antarctica) en we doen aan stormjacht (cursus extreem weer). |
|
Geologie en geomorfologie Wonen, werken en handel zijn totaal afhankelijk van grondstoffen en energiebronnen. Je leert gesteenten en mineralen herkennen, je hanteert geologische kaarten, voert een bodemboring uit en stelt je eigen lithotheek samen. We bestuderen de aardse opbouw en dynamiek: platentektoniek, vulkanen, aardbevingen, tsunami’s en verschillende vormen van erosie. |
|
Vakdidactiek Tijdens dit werkcollege leer je de praktijk van een les aardrijkskunde. Hoe bouw je een les op? Welke competenties dien je te volgen? Wat is een klimatogram? Hoe kan ik op een gepaste manier jongeren aardrijkskundige thema’s laten exploreren? Welke excursievormen zijn er? Hier wordt het principe “teach as you preach” gehanteerd. Concreet wil dat zeggen dat je leert geven door te doen. Oefening en interactie staan hier centraal. |
|
Kosmografie en ruimtevaart |
|
Cartografie |
|
Meteorologie en klimatologie |
|
Geologie en geomorfologie |
|
Vakdidactiek |
|
Kosmografie en ruimtevaart |
|
Cartografie |
|
Meteorologie en klimatologie |
|
Geologie en geomorfologie |
|
Vakdidactiek |
|
Kosmografie en ruimtevaart |
|
Cartografie |
|
Meteorologie en klimatologie |
|
Geologie en geomorfologie |
|
Vakdidactiek |
Opleidingsfase 2
Sociale geografie |
Je bestudeert de interactie tussen mens en milieu en de manier waarop de mens zijn landschap vormgeeft. Landbouw, urbanisatie en ruimtelijke ordening worden gekoppeld aan demografie en games. Met de Engelstalige cursus geostrategy (CLIL) leer je te begrijpen wat er achter de schermen van de internationale politiek gebeurt. Dit legt een basis voor systeemdenken en de rol van de mens in de geglobaliseerde maatschappij. |
Economische geografie |
Je bestudeert de interactie tussen mens en milieu en de manier waarop de mens zijn landschap gebruikt. Binnen het thema industrie bestudeer je de ruimtelijke patronen door het verwerven van inzichten in economische processen. Industrie, energie en toerisme worden gekoppeld aan de globalisering en duurzaamheid. In een geografisch onderzoek verken je de grenzen van het systeem aarde op vlak van energie, grondstoffen, voedsel, klimaatverandering. |
Vakdidactiek |
In werkcolleges maak je kennis met activerende werkvormen, differentiatie in aardrijkskunde, ICT ,werkbladen en breed evalueren. Excursievormen worden toegepast met leerlingen. Je past de input van de werkcolleges toe in je stagelessen en verzamelt het materiaal in een digitaal portfolio. |
|
Sociale geografie Je bestudeert de interactie tussen mens en milieu en de manier waarop de mens zijn landschap vormgeeft. Landbouw, urbanisatie en ruimtelijke ordening worden gekoppeld aan demografie en games. Met de Engelstalige cursus geostrategy (CLIL) leer je te begrijpen wat er achter de schermen van de internationale politiek gebeurt. Dit legt een basis voor systeemdenken en de rol van de mens in de geglobaliseerde maatschappij. |
|
Economische geografie Je bestudeert de interactie tussen mens en milieu en de manier waarop de mens zijn landschap gebruikt. Binnen het thema industrie bestudeer je de ruimtelijke patronen door het verwerven van inzichten in economische processen. Industrie, energie en toerisme worden gekoppeld aan de globalisering en duurzaamheid. In een geografisch onderzoek verken je de grenzen van het systeem aarde op vlak van energie, grondstoffen, voedsel, klimaatverandering. |
|
Vakdidactiek In werkcolleges maak je kennis met activerende werkvormen, differentiatie in aardrijkskunde, ICT ,werkbladen en breed evalueren. Excursievormen worden toegepast met leerlingen. Je past de input van de werkcolleges toe in je stagelessen en verzamelt het materiaal in een digitaal portfolio. |
Opleidingsfase 3
Actuele topics |
We verkennen en verdiepen actuele thema’s zoals gezondheidsgeografie, migratie, conflictmineralen, Congo, … We mikken op outdoor activiteiten: je maakt lesmateriaal (bv. een ziektewandeling in Leuven) of voert ze uit (bv. een dekoloniseringswandeling in Brussel). |
Actief leren |
Je werkt in teacher design teams aan een vakoverschrijdend STEM-project of erfgoedproject, met digitale tools en een citizen science aanpak. Daarin komen naast inhouden en praktijk, ook administratieve aspecten aan bod (evaluatiemethodieken, differentiatiestrategieën in een klascontext, ...). |
|
Actuele topics We verkennen en verdiepen actuele thema’s zoals gezondheidsgeografie, migratie, conflictmineralen, Congo, … We mikken op outdoor activiteiten: je maakt lesmateriaal (bv. een ziektewandeling in Leuven) of voert ze uit (bv. een dekoloniseringswandeling in Brussel). |
|
Actief leren Je werkt in teacher design teams aan een vakoverschrijdend STEM-project of erfgoedproject, met digitale tools en een citizen science aanpak. Daarin komen naast inhouden en praktijk, ook administratieve aspecten aan bod (evaluatiemethodieken, differentiatiestrategieën in een klascontext, ...). |
In de secundaire school was ik vooral het klassieke en weinig dynamische aardrijkskunde-onderwijs gewend. In deze opleiding blijkt dat kennis van aardrijkskunde een heel belangrijke rol kan spelen in actuele uitdagingen waar we voor staan: duurzamer leven, mobiliteitsproblemen, watertekorten, ruimtelijke ordening, de planeet Mars, … Door met leerlingen kritisch na te denken over de eigen leefomgeving en levensstijl draag je als leraar aardrijkskunde actief bij aan de toekomst van het land.
Sander Knoors
Student leraar aardrijkskunde
Excursies
Excursies zijn nodig om de wereld te verkennen en het systeem aarde te begrijpen. Of het nu gaat om een stadswandeling, een kajaktocht, een bezoek aan een museum, bedrijf of wetenschapscentrum, of om een onderzoekexcursie met veldwerk, … een leerkracht aardrijkskunde moet dit allemaal kunnen organiseren en begeleiden.
Tijdens de opleiding voer je zelfstandig excursies uit, zoals naar een volkssterrenwacht of een landbouwbedrijf. Ze worden aangevuld met begeleide excursies zoals de klassieke excursie naar de haven van Antwerpen of de fysische excursies, en met virtuele excursies of activiteiten op het campusdomein.
Een greep uit de mogelijkheden:
- Excursie naar de haven van Antwerpen: je brengt een bezoek aan verschillende bedrijfsterreinen en bedrijven in de Antwerpse haven en ontdekt er hoe onder meer koffie, bananen en staal op hun bestemming terecht komen. Verschillende thema's zoals goederenbehandeling, de haveninfrastructuur, tewerkstelling, het economisch belang van de haven en natuurwaarden komen aan bod.
- Bezoek aan een volkssterrenwacht: in kleine groepen, elke groep bezoekt een andere sterrenwacht naar keuze en voert een soort audit uit
- Excursie Kesselberg: we combineren klassieke inhouden met de idee dat de groep pas op Mars is gearriveerd
- Campusdomein: we voeren bodemboringen uit en vinden bijzondere gesteenten (we vinden verbanden met klimaatverandering, vulkanisme en aardbevingsbreuken)
- UNESCO-excursie landschappelijk erfgoed: we voeren veldwerk uit in het Nationaal Park Hoge Kempen, de Sint Pietersberg (NL) of het UNESCO Geopark Fagne Famenne
- Schadesporen van een tornado: we bestudeerden die in de afgelopen jaren in Lier, Mechelen en Zutendaal
- Zelf maken: een excursie “klimaat en vegetatie” in Leuven, een excursie “Leuven, eeuwenoud doodziek”, een rivierexcursie in het kader van het project RΔFTR, videobeelden (location shot en instruction shot) voor een fysische excursie in je thuisomgeving
- Virtueel: een bezoek aan afgelegen gebieden (de poolgebieden, een vulkaan, de maan, Mars)
- Buitenland: in het kader van een verdiepend onderzoek volgden we Hadrian’s Wall (UK), in het kader van de cursus Poolwetenschappen bezochten we het Scott Polar Research Institute in Cambridge (UK), in het kader van de postgraduaat International Educating Class bezoeken we jaarlijks Parijs en Den haag.
Wetenschapsprojecten
Aardrijkskunde kan met haar brede inhoud, de kaartanalyses, het veldwerk, de digitale middelen en het systeemdenken perfect ingezet worden in interdisciplinaire projecten in STEM en STEAM.
Tijdens de opleiding werk je aan wetenschapsprojecten. Denk hierbij aan het ontwerpen en begeleiden van workshops, lespakketten en thematische excursies. Ze zijn belangrijk om je expertise op te bouwen of juist om je expertise erin te leggen en ermee naar buiten te komen. Projectmatig werken zal je overigens helpen de talenten van je leerlingen zichtbaar te maken.
Een greep uit de mogelijkheden:
- Uitwerking van geologische STEM-projecten: bouwsteenerosie in monumenten, historische modderstromen in Heverlee, de voormalige kleigroeves in Platte-Lo, radioactiviteit meten in Leuven, de muur van Heverlee, citizen science project RΔFTR, …
- Uitwerking van ruimtevaartprojecten: workshop Mars Quest, workshop Lunar Outpost, studie van een graancirkel, studie van astro-apps, …
- Uitwerking van klimaatprojecten: studie van schadesporen van windhozen, citizen science project Dendro Quest, …
Wat kan je doen met je diploma?
Met het diploma leraar aardrijkskunde kom je in aanmerking om het vak aardrijkskunde te onderwijzen in de eerste graad secundair onderwijs (A- en B-stroom), de tweede graad secundair onderwijs (ASO, TSO en KSO) en in het volwassenenonderwijs.
Daarnaast heb je lesbevoegdheid voor:
- maatschappelijke vorming in de eerste graad secundair onderwijs (A- en B-stroom), de tweede graad secundair onderwijs (ASO, TSO en KSO) en in de tweede en derde graad BSO.
- toegepaste ecologie en praktijk toegepaste ecologie in de tweede graad secundair onderwijs (ASO, TSO en KSO)
- aardrijkskunde in de 3de graad, bij schaarste aan masters geografie (deze opleiding biedt je de nodige inhoudelijk voorbereiding)
En buiten het onderwijs heb je perspectieven in verschillende sectoren:
- natuurgids of educatief medewerker in natuurgerichte diensten
- gids of medewerker in volkssterrenwachten en wetenschapscentra
- reisleider, gids of kantoorfunctie in een reisbureau of toeristische dienst
- educatief medewerker in musea, bv. Museum voor Natuurwetenschappen
- drone-operator of veldwerkmedewerker in milieubedrijven of studiebureaus
Heb je nog vragen?
Contacteer jouw docent rechtstreeks!
Arjan van der Star behaalde een master in geologie (UGent) en vulde dat aan met een lerarenopleiding geografie (VUB). Na een aantal jaren ervaring als leraar in het secundair onderwijs en als wetenschappelijk verantwoordelijke in een geografisch wetenschapscentrum, werd hij in 2005 lerarenopleider aardrijkskunde in de educatieve bachelor Secundair Onderwijs. Daarin biedt hij een ruim assortiment aan wetenschappelijke vakken aan en realiseert hij verfrissende STE(A)M-projecten. Hij geeft daarnaast de vakken Educating for Natural Sciences: Sustainable Development en Geostrategy in het UCLL postgraduaat International Educating Class, en is co-teacher in het Common International Program UN Sustainable Development Goals. Arjan nam in 2010 deel aan de Belgische Marssimulatie in de USA. Ook buiten zijn job is hij actief in allerlei verenigingen op vlak van natuur, milieubeleid, ruimtelijke ordening, ruimtevaart, erfgoed, ... Hij is o.a. medestichter van de Polar Educators International, nationaal vertegenwoordiger van de European Association for Astronomy Education en nationaal coördinator voor Astronomy Education namens de International Astronomical Union. Wereldburger én ruimtevaarder dus!