Duurzaamheid
Hoe UCLL bijdraagt aan een duurzame en rechtvaardige samenleving
Een duurzaamheidsstrategie mét impact
Hogeschool UCLL vormt inspirerende professionals, ondernemende alumni, breeddenkende wereldburgers en sterke persoonlijkheden die hun leven lang bijdragen aan een duurzame en rechtvaardige samenleving. Moving Minds noemen we onze UCLL alumni. Zij hebben een uniek DNA.
Als hogeschool hebben we een belangrijke rol te spelen in de uitdagingen van deze tijd. Denk aan klimaatverandering, maatschappelijke ongelijkheid, verlies van biodiversiteit, economische globalisering… Hogeschool UCLL engageert zich om elke student en elke medewerker te motiveren een sustainability changemaker te zijn die de transitie naar een meer duurzame en meer rechtvaardige samenleving mee helpt waarmaken.
In mei 2021 keurde het directieteam en het bestuursorgaan van Hogeschool UCLL een hogeschool-breed kader goed rond duurzaamheid en rechtvaardigheid. Daarin staat:
- UCLL gaat als organisatie duurzaam om met klimaat, grondstoffen, mobiliteit, milieu en mensen. Zo vormt ze een inspirerend voorbeeld voor studenten, personeel, stakeholders en partners.
- UCLL biedt ruimte aan haar studenten, personeel en partners voor ondernemen en experimenteren op het domein van duurzaamheid.
- UCLL ondersteunt al haar teams, medewerkers en studenten, om zich elke dag in te zetten voor educatie voor duurzame ontwikkeling geïnspireerd door de SDG's.
Hogeschool UCLL biedt studenten en personeelsleden daartoe een veilige, inspirerende en actiegerichte leeromgeving waarin zij sleutelcompetenties kunnen ontwikkelen om bij te dragen aan een ecologisch, sociaal en economisch duurzame samenleving.
Hieronder vind je hoe duurzame ontwikkeling aan bod komt in onze opleidingen, in onze curricula en didactische aanpak, in het praktijkgericht onderzoek en de dienstverlening die we aanbieden, en in onze organisatie. We noemen het een duurzaamheidsstrategie mét impact.
Duurzaamheid als prioriteit
Hogeschool UCLL werkt actief mee aan het behalen van de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. UCLL implementeert een duurzaamheidsstrategie vertrekkend van dat SDG-kader.
De 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) van de Verenigde Naties
In 2015 lanceerde de Verenigde Naties een mondiaal actieplan voor duurzame ontwikkeling. Het bestaat uit 17 globale doelen als antwoord op de grote wereldwijde uitdagingen. De 17 SDG’s vormen hét kompas richting duurzame toekomst.
Elke van deze SDG’s is van belang voor UCLL. Maar de centrale SDG voor onze hogeschool is SDG 4 “Quality of Education” en nog specifieker SDG 4.7: “… er tegen 2030 voor zorgen dat alle lerenden kennis en vaardigheden verwerven die nodig zijn om duurzame ontwikkeling te bevorderen, onder andere via vorming omtrent duurzame ontwikkeling en duurzame levenswijzen, mensenrechten, gendergelijkheid, de bevordering van een cultuur van vrede en geweldloosheid, wereldburgerschap en de waardering van culturele diversiteit en van de bijdrage van de cultuur tot de duurzame ontwikkeling.”
UCLL strategische prioriteit: wereldburgers engageren
In haar strategisch plan formuleerde het hogeschoolbestuur de strategische prioriteit “wereldburgers engageren”. Als onderdeel daarvan staat vermeld: “UCLL implementeert SDG 4.7”. Dit geeft aan waar UCLL op wil inzetten en welke de impact is die ze beoogt.
Als Hogeschool vinden we het belangrijk dat al onze studenten, medewerkers en alumni actief meewerken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving met een sterke sociale cohesie in een wereld van superdiversiteit, een veelheid van levenskeuzes en culturen. Daarom engageren we ons om in alle opleidingen internationale en interculturele competenties en contacten te stimuleren, alsook in ons personeelsbeleid. De hogeschool ziet internationalisering en samenwerking met buitenlandse instellingen als een onmisbare, integrale bouwsteen tot het behalen van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.
Onderwijs en praktijkgericht onderzoek voor duurzame ontwikkeling
Dé grootste impact die we als hogeschool kunnen maken op de globale uitdagingen van deze tijd ligt in onze kernopdrachten: onderwijs en onderzoek. Hogeschool UCLL zet in elke opleiding in op de ontwikkeling van kennis, vaardigheden en attitudes voor duurzame ontwikkeling.
Educatie voor duurzame ontwikkeling
In alle opleidingen aan UCLL ligt de nadruk niet zozeer op de traditionele 21st century skills, maar eerder op future skills. Multi-, inter- en transdisciplinair leren, samenwerkend leren, onderzoekend leren, internationale en interculturele competenties, het omarmen van diversiteit, een verandergerichte houding, en deskundigheid in kritisch-reflectief en systeemdenken zijn belangrijke competenties om oplossingen te realiseren voor de complexe uitdagingen van de samenleving. Elke opleiding aan Hogeschool UCLL zet in op een specifieke SDG en op de bijhorende competenties rond duurzaamheid, zodat alumni in hun latere werk kunnen bijdragen aan duurzame ontwikkeling.
- UCLL biedt TrAnsdisciplinair Co-creatief Opleidingsonderdelen of TACO’s aan. Want transdisciplinair werken is een sleutelelement voor Moving Minds. Voorbeelden van een dergelijk TACO zijn ‘Met design thinking naar een circulaire toekomst’, 'Superdiversiteit aan het werk' en 'Scenario's for dreamers'.
- In het kader van E³UDRES² (een partnerschap van 5 Europese hoger onderwijsinstellingen waaronder UCLL) organiseren we I Living Labs, waarbij we niet alleen transdisciplinair, maar ook internationaal samenwerken met studenten vanuit heel Europa.
- UCLL heeft een groeiend onderwijsaanbod waar SDG’s het uitgangspunt zijn. Denk aan de professionele bachelor Voedings- en dieetkunde, de banaba Global Citizenship and Development, de trajecten ‘Circulaire Ondernemen’ en ‘Design Thinking & Innovation’ binnen de banaba Advanced Business Management, de graduaat Hernieuwbare Energiesystemen, de postgraduaat International Education Class (PIEC), het project ‘Hack the Waste’, enzovoort.
Onderzoek voor duurzaamheid
Hogeschool UCLL heeft 8 expertisecentra onder de dienst UCLL Research & Expertise (R&E). UCLL expertisecentra zoals Sustainable Resources, Inclusive Society, Resilient People en Health Innovation zetten expliciet in op bepaalde aspecten van duurzaamheid en rechtvaardigheid. Via hun praktijkgericht onderzoek ontstaan nieuwe producten, methoden, processen en navormingen die bijdragen tot het oplossen van reële problemen van bedrijven en organisaties, onder andere op vlak van duurzame ontwikkeling. Voorbeelden:
- We maken nieuwe producten of extraheren waardevolle componenten uit afval- of nevenstromen, in het kader van circulair omgaan met grondstoffen.
- We combineren zonnepanelen, batterijen, warmtepompen, microgrids… op een intelligente manier om zo efficiënt en duurzaam mogelijke huishoudelijke en/of industriële energiesystemen te realiseren.
- We monitoren luchtkwaliteit aan de hand van low-cost sensoren en analytische apparatuur.
- We doen actief aan gezondheidspromotie om een gezonde levensstijl, mentale gezondheid, gezondheidsgeletterdheid en mondzorg te bevorderen.
- We werken aan een inclusieve, interculturele en empathische dialoog in het onderwijs en daarbuiten doorheen dienstverlening en navorming.
- We zoeken duurzame antwoorden op kwesties en spanningen in onze samenleving rond (anti)racisme, (de)kolonisering, multiculturalisme, gelijke kansen en sociale cohesie.
De Hogeschool zet ook actief in op de vervlechting van onderzoek, dienstverlening en onderwijs (VODO) waarbij studenten uit verschillende disciplines actief bij oplossingsgerichte en maatschappelijk relevante projecten worden betrokken. Zo leren zij essentiële onderzoeks- en dienstverleningscompetenties voor de toekomst. De projectresultaten worden opgenomen in het curriculum waardoor het onderwijs up-to-date en relevant blijft.
NIEUW sinds 2023
1. Duurzaamheid in Curricula
10 UCLL-opleidingen worden vanaf academiejaar 2022-2023 expliciet “Duurzame Curricula”. Duurzaamheid krijgt een vaste plek in de curricula van de bachelor Toegepaste Informatica Heverlee, de bachelor Chemie Leuven en Diepenbeek, de bachelor Verpleegkunde Leuven en Genk, de bachelor Voedings- en dieetkunde Leuven, de bachelor Sociale Readaptatiewetenschappen Heverlee, de bachelor Sociaal Werk Heverlee en de educatieve bachelors Kleuteronderwijs en Lager Onderwijs in Diest. In de curriculumwijzigingen zullen studenten aan het stuur zitten.
2. Impact Teams
Vanaf academiejaar 2022-2023 starten we samen met Students Organizing for Sustainability (SOS) International een programma om UCLL-medewerkers te mobiliseren concrete duurzame acties op de werkvloer te realiseren. Medewerkers zullen met gelijkgestemde collega's en studenten Impact Teams kunnen vormen die praktische acties ondernemen om de duurzaamheid van de werkplek, de dienst, het gebouw of de hele organisatie te verbeteren. De acties kunnen gericht zijn op beweging, diversiteit en inclusie, energieverbruik, voeding en catering, afval en recyclage, waterbesparing, mobiliteit, biodiversiteit, curricula en opleidingsonderdelen... Zo kan ieder samen met collega’s een changemaker zijn, een verschil maken, een positieve verandering teweegbrengen op het werk, en bijdragen aan een duurzamere wereld. Een team student-auditeurs zal op het einde de resultaten van alle teams evalueren.
Centraal in de UCLL-duurzaamheidsstrategie staan de curricula, de inhoud en doelen van de opleidingen en het Moving Minds DNA als onderwijsmodel binnenin al die opleidingen.
Naast onderwijs is praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek een kernopdracht van Hogeschool UCLL. Meer dan 500 onderzoekers in 8 expertisecentra onder de dienst UCLL Research & Expertise (R&E) zorgen voor innovatieve toepassingen in nauwe verbinding met de opleidingen.
Daarrond gaat UCLL in samenspraak met studenten en de 8 campussen duurzaam om met klimaat, grondstoffen, mobiliteit, milieu en mensen met voortdurende initiatieven met impact op de hele organisatie.
Inspanningen van UCLL-diensten
Enkele realisaties van de UCLL ondersteunende diensten op vlak van energie, mobiliteit, water, ecologie, afval en aankoop.
Energiebesparende investeringen
- Vervanging van TL-lampen naar LED met daglichtsturing en aanwezigheidsdetectie
- Vervanging van standaard dubbel glas door hoogrendementsglas en zonwerend glas
- Vervanging van verwarmingsketels door hoogrendementsketels
- Installatie van zonnepanelen
- Isolatie van daken, spouwmuren, buizen, …
- Online gebouwbeheersysteem om temperatuur, ventilatie, waterverbruik, … te monitoren en in te grijpen waar nodig
Transport & mobiliteit
- Fietskoerierdienst
- Investeringen in fietsenstallingen, douches, …
- Laadpunten voor elektrische fietsen
- Uitleenfietsen Bluebike
- Oplaadpunten voor elektrische auto’s
- Beperken van dienstverplaatsingen door bijv. vergaderen op afstand via Teams en carpoolen aan te moedigen
Water & afval
- Regenwateropvang op alle campussen
- Recuperatie en hergebruik van regenwater om bijv. toiletten door te spoelen
- Drukknopkranen i.p.v. handmatige kranen op alle campussen
- Sorteren op alle campussen
- Selectieve ophaling van bijv. gevaarlijk chemisch afval
Duurzaam en maatschappelijk verantwoord aankopen
- Elektriciteit: enkel groene stroom. 60% van de aangeleverde elektriciteit is afkomstig van windmolens en zonne-energie, het overige deel uit biomassa en afvalverbranding
- Kantoorartikelen: enkel gerecycleerd materiaal en aandacht voor recycleerbaarheid van het artikel zelf na gebruik
- Fotokopieer- en printpapier: enkel gerecycleerd papier
- In 2022 bestelden medewerkers voor meer dan €7000 aan Oxfam-relatiegeschenken via de UCLL-webshop
- Groenonderhoud: duurzame en inclusieve tewerkstelling voor mensen die het moeilijk hebben op de reguliere arbeidsmarkt
- Ecologisch tuinieren: geen onkruidverdelgers, insectenhotels en bloemenweides in samenwerking met Natuurpunt, …
Het groot engagement van UCLL-studenten en UCLL-personeel
De UCLL community toont een intrinsieke motivatie voor duurzaamheid geïnspireerd vanuit de eigen hogeschoolvisie: “Mensen en ideeën in beweging brengen”. Er gaat geen week voorbij of op intranet, diverse sociale media of websitepagina’s van UCLL is er wel een initiatief, een actie of idee (groot of klein) van personeel of studenten dat verwijst naar ‘een bijdrage leveren aan een duurzame en rechtvaardige samenleving’. Het engagement richting duurzaamheid en rechtvaardigheid is binnen UCLL zeer groot.
Bottom-up initiatieven
Er ontstaan voortdurend initiatieven om duurzaam om te gaan met energie, grondstoffen, mobiliteit, milieu en mensen. Er is een duurzaam mobiliteitsbeleid ontwikkeld. Er wordt ingezet op duurzame en circulaire aankopen, op energiezuinigheid, op telewerken, op aandacht voor life/work balans, op inclusiviteit, op duurzaam campusbeheer, op een diverse personeelswerving, op een brede, actieve en democratische studentenparticipatie, …
Partnerschappen
UCLL gaat voortdurend partnerschappen aan om te werken aan de SDG's, waarbij tal van personeelsleden deelnemen aan werkgroepen en daar relevante bijdragen leveren.
- UCLL is lid van de Commissie Duurzaam Hoger Onderwijs.
- UCLL is lid van The Shift, hét verzamelpunt voor duurzaamheid in België. Samen willen we de transitie maken naar een duurzame samenleving en economie met focus op mobiliteit, energie, voedsel, werk en inclusie, het herdefiniëren van waarde, circulaire economie, bronnen, ongelijkheid, biodiversiteit en transversaliteit.
- UCLL is stichtend lid van Leuven2030, waarin inwoners, bedrijven, scholen en organisaties en overheden samenwerken aan een klimaatneutrale stad.
- Leuven 2030 Urban Lab is een laboratorium met medewerkers van KU Leuven, UCLL, imec, stad Leuven en Leuven2030 waarbij kennisopbouw, - uitwisseling en -deling zal uitmonden in oplossingen voor de stedelijke duurzaamheidsuitdagingen.
- UCLL is lid van Generation Food samen met KU Leuven, Boerenbond, Rikolto, stad Leuven, provincie Vlaams-Brabant, Poref en EIT Food. Het is een innovatieve beweging waarin boeren, studenten en ondernemers samenwerken om een betere voedseltoekomst te verzekeren.
- UCLL is lid van UNESCO en haar internationale scholennetwerk. Dit verbindt onderwijsinstellingen over de hele wereld met elkaar rond een gezamenlijk doel: vrede bouwen in de hoofden en harten van kleuters, kinderen en jongeren.
- Campus Proximus is lid van C-Valley werkgroep bio-diversiteit. C-Valley is de overkoepelende bedrijvenvereniging van het researchpark en de ambachtenzone in Haasrode. De werkgroep ijvert voor het vergroenen en het verhogen van de bio-diversiteit in het park en de zone. De bedoeling is om de ‘groene woestijnen’ op het researchpark/ambachtenzone om te vormen tot een betere habitat voor inlandse fauna en flora.
- UCLL werkte samen Natuurpunt voor advies betreffende het groenbeheer rond de campussen. Onze bijenhotels zijn daar een voorbeeld van.