Rooms-katholieke godsdienst (Diepenbeek)

Het woord rooms verwijst naar de zetel van het katholieke geloof, Rome. Het woord katholiek komt uit het Grieks en betekent universeel. De uitdrukking rooms-katholiek wordt dan gebruikt om te verwijzen naar de geloofsgemeenschappen die verenigd zijn rond de paus als bisschop van Rome. We spreken liever niet van het onderwijsvak “godsdienst”, omdat er ook andere levensbeschouwelijke onderwijsvakken op onze hogeschool worden aangeboden. Bovendien wordt het vak niet gegeven vanuit een neutraal mens- en wereldbeeld, maar vertrekt het expliciet van een mensbeeld dat voorkomt uit de joods-christelijke traditie. Dat is geen vrijblijvende of inwisselbare kijk. Let wel: deze uitdrukkelijke rooms-katholieke invalshoek belemmert de eigen vrijheid van (anders) denken van onze studenten niet.

Iedereen is vrij om te kiezen voor het onderwijsvak rooms-katholieke godsdienst in de lerarenopleiding; strikt genomen zijn er aan deze keuze geen voorwaarden verbonden. Je hoeft het vak niet gevolgd te hebben in de middelbare school al zal dat altijd een meerwaarde zijn. Levensbeschouwing in het algemeen en het christelijke geloof in het bijzonder moeten tot je interessesfeer behoren. Meer nog dan bij andere vakken is deze innerlijke, positieve motivatie van groot belang. We verwachten van jou een kritische loyaliteit ten opzichte van het christelijke geloof en de katholieke kerk. Dat betekent dat je vanuit een betrokkenheid met het katholieke geloof bereid bent om deel te nemen aan een constructieve dialoog rond het geloof, het christendom en levensbeschouwing in het algemeen. Als je het vak later wil geven in de schoolcontext, moet je katholiek gedoopt zijn.

De laatste jaren gaan stemmen op om de specifieke levensbeschouwelijke vakken op school af te schaffen en te vervangen door een algemeen vak over godsdiensten. Zo’n vaart zal dit niet lopen. De Belgische grondwet garandeert langs de principes van vrijheid van onderwijs en vrijheid van religie/levensbeschouwing de mogelijkheid van levensbeschouwelijke vorming. Ouders kiezen vrij of hun kinderen school lopen in het officiële (ingericht door gemeente, provincie, gemeenschap) of het vrije onderwijsnet (een school gefundeerd op een religieuze/levensbeschouwelijke visie).

De studie van de Bijbel (zowel het Oude als het Nieuwe Testament) komt uitgebreid aan bod. We benaderen deze eeuwenoude teksten als een waardevolle inspiratiebron voor het leven van vroeger en nu en gaan op zoek naar de boodschap achter de vele verhalen, voor onszelf en voor jongeren vandaag. We gaan na hoe we met Bijbelteksten op een didactisch verantwoorde manier aan de slag kunnen in de klas.

In een multiculturele en pluralistische samenleving worden we geconfronteerd met verschillende levensbeschouwelijke visies. Het is belangrijk om als toekomstige godsdienstleraar een degelijk inzicht te verwerven in de krachtlijnen van andere godsdiensten en levensbeschouwingen. Wanneer we andere levensbeschouwelijke visies bespreken, vertrekken we vanuit onze katholieke/christelijke identiteit. Van een leraar godsdienst wordt immers verwacht dat hij/zij de eigen levende traditie kent én in open dialoog kan treden met andere levensbeschouwelijke tradities.

Wij willen een degelijke basis en achtergrondinformatie bieden. Van jou vragen we dan ook de nodige inwerking in het studiemateriaal. Met andere woorden: het vak vraagt studie- en leeswerk, daar kan je niet omheen. De ervaring leert dat wanneer je de lessen aandachtig volgt, consequent de leerstof bijhoudt en de opdrachten nauwgezet uitvoert, de slaagkansen navenant zijn.

Je kan lesgeven in het officieel én het vrij onderwijs. Om het vak te mogen geven, moet je erkend worden door de kerkelijke overheid. De bisschop kent een mandaat toe aan godsdienstleraren die zich onderscheiden door rechtzinnigheid in de leer, getuigenis van christelijk leven en pedagogische bekwaamheid. Elke afgestudeerde godsdienstleraar wordt geacht aan deze voorwaarden te voldoen en zich er bewust voor te engageren. Tewerkstelling start daarom met een engagementsverklaring: je volgt het geldende leerplan en verklaart door het sacrament van het doopsel tot de rooms-katholieke kerk te behoren. Het mandaat dat je krijgt is een uitdrukking van vertrouwen in je bewust engagement en van de erkentelijkheid en verwachting van de bisschop. De mandaatverlening is bisdomgebonden. Als je je kandidaat stelt voor een job in een bisdom moet je in dat bisdom het mandaat hebben aangevraagd.

Het vak rooms-katholieke godsdienst wordt in elke school en elke richting twee uren per week aangeboden. In het vrij katholiek onderwijs is het een verplicht vak; in GO!, gemeentelijk, stedelijk en provinciaal onderwijs is het een keuzevak. Dat maakt dat er in de realiteit een zeer grote werkzekerheid is voor de leerkrachten rooms-katholieke godsdienst. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat je leraar rooms-katholieke godsdienst terugvindt op de meest recente lijst van knelpuntberoepen Vlaanderen.

Als je twijfelt over de haalbaarheid van een academische opleiding is de keuze voor een educatieve bachelor secundair onderwijs een slimme zet. De slaagkansen in een educatieve bacheloropleiding zijn beduidend hoger en ook qua tewerkstellingskansen zit je goed. Bovendien kan je vanuit de bewuste keuze voor een meer praktijkgerichte opleiding na je educatieve bachelor secundair onderwijs via een schakelprogramma (van meestal tussen 45 en 90 studiepunten) instromen in een afstudeerrichting van bepaalde educatieve masteropleidingen. Dit programma laat je toe om op een kortere periode de nodige academische vaardigheden te verwerven die je nodig hebt voor de masteropleiding. Zo'n zalmtraject werkt heel motiverend omdat je kan verder bouwen op de inhouden, stage-ervaringen en studiemethoden die je meekreeg in de educatieve bacheloropleiding. Met een diploma in de hand vermijd je ook de risico's van een watervaltraject waarbij je (te) hoog mikt om dan als het niet lukt maar af te zakken.