Mondzorg voor truckers
Winnaar van de Moving Minds Award 2024
Een stralende Colgate-glimlach? Je zal het beeld niet snel associëren met een trucker in zijn vrachtwagen.
Kan een chauffeur na een lange dag achter het stuur nog terecht bij een mondhygiënist of tandarts? Kijkt hij thuis in de spiegel om zijn tanden te poetsen of blijft het bij de achteruitkijkspiegel? Dit project liet het behandelkabinet achter zich en bracht mondzorg naar de werkvloer.
“Truckers zijn een moeilijk bereikbare doelgroep,” geeft Sarah Detollenaere aan. In het kader van Integrale Zorg gaan alle studenten Mondzorg op zoek naar terreinen voor toegepaste preventie. Klassieke doelgroepen zijn schoolkinderen of mensen in woon- en zorgcentra. “Maar wij zochten het iets verder, met name bij mensen die met flexibele uren werken en dus een onregelmatig werk- en leefpatroon hebben.” Silke Achten vertelt: “We gingen de uitdaging aan om ons te concentreren op truckers. Ze zijn vaak onderweg, kloppen lange uren en als gevolg van een laag scholingsniveau komen ze ook weinig in contact met klassieke voorlichtingsinitiatieven rond mondzorg. Ze raadplegen doorgaans minder een dokter of tandarts.”
Sarah en Silke bestudeerden in hun tweede jaar Mondzorg deze doelgroep en leerden al snel dat hier een serieuze uitdaging lag. Sarah: “Goede mondhygiëne is niet alleen essentieel om problemen met het gebit te vermijden. Het hangt ook samen met tal van andere aandoeningen waar zeker truckers extra gevoelig voor zijn.”
In hun derde jaar kozen Sarah en Silke om hun Integrale Zorg-stage te plaatsen in het teken van deze doelgroep. Ze wilden het innovatief aanpakken en de gezondheidszorg naar de werkvloer brengen.
Daarom namen ze contact op met transportbedrijf Van Dievel in Mechelen waar dagelijks zo’n 130 truckers aan de slag zijn. CEO Louis Dewael was meteen bereid om de studenten te laten opereren op zijn bedrijf. Sarah en Silke startten met een onderzoek naar de gewoontes van de truckers inzake poetsen, tandartsbezoek enz.
Ondertussen ontwikkelden ze een bijvulstand die ze plaatsten aan het truckersonthaal waar elke chauffeur geregeld passeert om zijn papieren in orde te brengen. Daar konden de chauffeurs gratis interdentale borsteltjes meenemen, een beter alternatief voor flosdraad.
De studenten lieten hun creativiteit de vrije loop om folders en posters te maken met de essentiële richtlijnen op. Ook het overbekende logo van het bedrijf moest eraan geloven!
Bij de start van het onderzoek ging een trailer vol campagne-materiaal de weg op. Er werd vervolgens bij het medische onderzoek van IDEWE en verschillende locaties op het transportbedrijf Van Dievel haltgehouden.
Van het tandartsenkabinet naar het tankstation
Intercultureel was het serieuze opgave voor de studenten, want vele truckers hebben een andere nationaliteit en spreken niet zo vlot Nederlands, Frans of Engels. Sarah en Silke spendeerden vele extra uren tussen de vrachtwagens, maakten babbeltjes met de truckers tijdens het tanken of aan de carwash, namen hun enquêtes af en scoorden met hun zelf ontworpen doosjes met borsteltjes.
Het zwaartepunt van de campagne waren de poetsinstructies. In samenwerking met preventiedienst IDEWE werden na het verplichte jaarlijkse doktersbezoek ook individuele sessies voorzien.
Motivationele gespreksvoering
Sarah en Silke mobiliseerden hun collega-studenten om enkele dagen één voor één de truckers te tonen hoe je best je tanden verzorgt. “Vele werknemers willen wel, maar weten vaak niet precies hoe eraan te beginnen. Het is een kwestie van vaardigheden, en die pikken ze niet op van een brochure, maar door er samen werk van te maken,” weet Sarah. “Overigens vonden ook onze collega’s dit een ideale gelegenheid om onze motivationele gespreksvoering te oefenen.”
Op de internationale dag van de mondzorg deelden de studenten tandenborstels uit en met een collage van leuke foto’s van truckers. En die werd aardig gedeeld op de social media van Van Dievel.
Mondzorg in bedrijfsbeleid
Om de hele campagne binnen het bedrijf te borgen, mochten Sarah en Silke een workshop geven voor het administratief personeel zodat ook zij mee zijn en chauffeurs blijvend ondersteunen. Tot slot stelden ze een draaiboek op en presenteerden ze het aan het directiecomité zodat mondzorg een vast onderdeel wordt van het welzijnsbeleid van het bedrijf.
De campagne sloot af met een tweede onderzoek. Sarah en Silke stelden vast dat tweemaal per dag tanden poetsen toenam met 15 % en de interdentale borsteltjes nu door meer dan de helft van het personeel gebruikt wordt. Verder kon men constateren dat de individuele poetsinstructie het meeste effect opleverde. Ook de bijvulstand waar personeelsleden zich gratis kunnen bevoorraden met interdentale borsteltjes was een cruciale factor.
Louis Dewael, CEO van Van Dievel is alvast heel tevreden met het resultaat. “Onlangs nodigden we onze transportfederatie uit op ons bedrijf. Een twintigtal andere grote transportfirma’s kwamen luisteren naar de campagne die Sarah en Silke uitwerkten. Welbevinden van ons personeel is cruciaal. Het is een fundament voor ons HR-beleid.”
Hier pakken we graag mee uit bij onze rekrutering van nieuwe chauffeurs. We zijn trots dat dit nu deel is van ons bedrijfsbeleid.
Louis Dewael, CEO Van Dievel
Uitstekende culturele sensitiviteit
Docent Peter Vos, tevens onderzoeker bij het UCLL- expertisecentrum Health Innovation, bewondert alvast het wereldburgerschap van deze studenten: “Ze zijn met heel veel betrokkenheid en een uitstekende culturele sensitiviteit voor deze kwetsbare doelgroep aan de slag gegaan. Ze spendeerden talloze uren op de werkvloer tussen de truckers en hebben een duurzame impact gecreëerd.”
Mondzorg en algemene gezondheid
Nog niet zo heel lang geleden werden mondproblemen los van de rest van het lichaam beoordeeld. Onderzoek heeft ondertussen uitgewezen dat de mondgezondheid een grote impact heeft op de algemene gezondheid. Sarah: "Vrachtwagenchauffeurs hebben een hogere prevalentie van diabetes, hart- en vaatziekten en tandvleesontstekingen. Tandvleesontstekingen hebben een negatieve impact op diabetes en hart- en vaatziekten. Daarbovenop gaat diabetes het genezingsproces van tandvleesontstekingen eveneens negatief beïnvloeden. Het ontstaan van deze vicieuze cirkel zorgt voor het in stand houden van deze gezondheidsaandoeningen."
Hoewel hun vrachtwagen steeds spik en span is, scoort hun persoonlijke mondhygiëne eerder ondermaats.
Silke Achten
Maar liefst 66 vrachtwagenchauffeurs namen deel aan het onderzoek. 73% van de deelnemers gaven voor de campagne aan dat ze actieve kennis en kunde misten om hun mondgezondheid te verbeteren. Maar aan goede wil bij deze doelgroep zeker geen gebrek! Na de interventie kwamen ook enkele spectaculaire resultaten uit de bus. Het aantal deelnemers dat tweemaal per dag zijn tanden poetst is dankzij de campagne gestegen van 48,9% naar 64,4%. Maar nog straffer is het tussen de tanden poetsen, een handeling die de vrachtwagenchauffeurs nog niet kenden. Door de campagne is dit gestegen van 13,3% naar maar liefst 57,8% van de deelnemers die nu dagelijks tussen de tanden poetst. 58% van hen gaf achteraf ook aan dat ze daadwerkelijk het gevoel hadden hun mondgezondheid verbeterd te hebben.
Dit onderzoek stelt vast dat het carpoolen tussen de UCLL, IDEWE en Van Dievel succesvol was, en dat een mondzorg bevorderende campagne op de werkvloer bij vrachtwagenchauffeurs werkt. Het toont eveneens aan dat een campagne op maat van de chauffeurs, en dat aansluit aan hun werkritme dankbaar is om kennis, vaardigheden en motivatie bij hen bij te brengen. Gezondheidszorg naar de werkplek brengen is de sleutel tot succes!
Dit onderzoek was een roadtrip met als eindbestemming een bende stoere truckers zover krijgen om voor hun gezondheid te kiezen en een stralende glimlach boven te halen.
Sarah Detollenaere
Ondanks dat de vrachtwagen(chauffeur) doorgaans niet als kwetsbare weggebruiker bestempeld wordt, bevindt deze doelgroep zich wel in een kwetsbare positie binnen de maatschappij. "Een lagere SES, lager opleidingsniveau en lange werkdagen beperken de actieradius van hun vermogen om een gezonde levensstijl en in het bijzonder een goede mondhygiëne toe te passen," weet Silke. "Ook al manoeuvreren ze hun tientonner met gemak door de smalste straatjes, correct tandenpoetsen met extra aandacht voor tussen de tanden poetsen, lijkt een moeilijke klus. Maar wat verwacht je ook als niemand het hen ooit uitlegt? Vertrekken voor de ochtendspits en weer toekomen na de avondspits maken het moeilijk om een afspraak te maken bij eender welke zorgverlener."
