Geen verplichte doelen voor kleuters, maar meer wiskunde tijdens het spelen
Dit artikel verscheen in Het Belang van Limburg (5 december 2024)
Geen verplichte doelen voor kleuters, maar meer wiskunde tijdens het spelen
Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) wil de problemen in het lager onderwijs aanpakken door ook kleuters minimumdoelen op te leggen. Volgens Greet Decin van hogeschool UCLL, die al 15 jaar ervaring heeft met wiskunde in de kleuterklas, is dat geen goed idee.
Gisteren heeft Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) in de commissie Onderwijs in het Vlaams Parlement meer duidelijkheid gegeven over de minimumdoelen voor kleuters die ze wil invoeren. Die gaan over het opbouwen van een rijke woordenschat en goede luistervaardigheid. Of dat een goed idee is? Directeur van de lerarenopleiding aan UCLL Greet Decin denkt alvast van niet. Decin heeft een doctoraat in de sterrenkunde en heeft 15 jaar lang kleuteronderwijzers opgeleid voor het vak wiskunde en denkontwikkeling bij jonge kinderen.
“Voor het kleuteronderwijs zijn er momenteel al ontwikkelingsdoelen”, legt Decin uit. “Dat zijn streefdoelen, dus geen verplichte doelen. In de derde kleuterklas moeten ze bijvoorbeeld de getallen tot 10 kunnen schrijven en tot 20 kunnen opzeggen. Die doelstellingen verplichten voor alle kleuters is geen goed idee. Kleuters ontwikkelen zich namelijk in sprongen. De ene kan bijvoorbeeld al op 12 maanden stappen, de andere op 20 maanden. Toch kan die laatste later een betere voetballer worden dan de eerste. Die verschillen verdwijnen als kinderen groter worden.”
Knikkers en vrachtwagens
Decin is - zoals velen - verbaasd over de resultaten van het TIMSS-onderzoek naar de prestaties voor wiskunde en wetenschappen bij leerlingen uit het vierde leerjaar. Daaruit blijkt dat Vlaanderen sinds 2015 internationaal de sterkste daler is voor zowel wiskunde als voor wetenschappen. Turkije, Engeland en Polen scoren bijvoorbeeld significant hoger dan Vlaanderen. Van 2003 tot 2015 zaten we nog in de top. Decin weet hoe het beter kan met wiskunde, zeker in de kleuterklas.
“Een kleuteronderwijzer moet in het spel van kinderen oog hebben voor wiskunde”, legt Decin uit. “Door kinderen die in de zandbak bezig zijn met vormpjes bijvoorbeeld te vragen naar de vorm waar het meeste zand in kan. Of door samen met hen de punten van een stervorm te tellen en vervolgens een andere ster met evenveel hoeken te zoeken in de bak met kerstversiering en die in de kerstboom te hangen.”
Voor Decin is het ook belangrijk om in plaats van met blad en papier of met computerspelletjes driedimensionaal te werken. Met echte spullen, dus. “Geef hen vier knikkers en vier grote vrachtwagens en vraag hen dan waar ze er meer van hebben. Kleuters moeten getallen echt ervaren om er een volledige invulling aan te kunnen geven.”
Schoonheid in wiskunde
Een manier om het wiskundeniveau op te krikken, is door de leerkrachten te professionaliseren. “In de opleiding is er alleen maar tijd om de beginselen aan te leren”, zegt Decin. Maar eens in de klas kan een leerkracht zich verder ontplooien. Decin verwijst naar een lagere school waar na langdurige professionalisering van de leerkrachten op vlak wiskunde de leerlingen 10 procent beter scoorden op de OVSG-toetsen, de toetsen bij de zesdejaars in het gemeentelijk onderwijs. “Niet alleen voor wiskunde, maar bijvoorbeeld ook op begrijpend lezen. Wiskunde helpt namelijk om structuur te zien, ook in teksten.”
Waar die slechte Vlaamse resultaten voor wiskunde en wetenschappen vandaan komen, weet Decin ook niet. “De laatste jaren is er erg gefocust op begrijpend lezen, waardoor wij ook al verbeteringen zien. Maar blijkbaar zag men wiskunde intussen als een minder urgent probleem.” Een ander pijnpunt is het gebrek aan interesse of angst voor wiskunde bij een groot aantal studenten in de lerarenopleiding. “Het is blijkbaar in om te zeggen dat wiskunde moeilijk is. De meeste studenten verfoeien wiskunde. Daar moet ik hen dan eerst overheen helpen zodat ze de schoonheid in het wiskundig spel van jonge kinderen kunnen zien.”
Liliana Casagrande
