Opinie: ‘Pensioenen zijn een sleutel tot sterk onderwijs'
Maandag trekken duizenden leraren naar Brussel, gedreven door een roep om erkenning en respect. De voorgestelde pensioenhervormingen van de federale onderhandelaars, die ambtenarenpensioenen op termijn tot een derde dreigen te verminderen, raken niet alleen aan de portemonnee. Ze tasten de kern aan van wat een loopbaan in het onderwijs draaglijk en aantrekkelijk maakt: waardering, zekerheid en perspectief.
Een beroep onder zware druk
Het onderwijs kampt al jaren met grote uitdagingen. Het lerarentekort bereikt recordhoogtes. De werkdruk neemt almaar toe. Administratieve rompslomp en een groeiende stapel maatschappelijke verwachtingen drukken zwaar op de schouders van leraren. Ze verdringen het hart van het beroep: tijd en aandacht voor de leerlingen en hun leren.
De pensioenvoorstellen zijn meer dan een financiële kwestie. Ze vormen de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen. De voorstellen symboliseren hoe onze samenleving naar onderwijs kijkt. Door pensioenen af te zwakken, wordt een signaal gestuurd dat een carrière in het onderwijs nog minder waardering verdient en geen zekerheid biedt. Wanneer dat perspectief verdwijnt, wordt het moeilijker om ervaren leraren in het vak te houden of nieuwe, gemotiveerde starters aan te trekken.
Waardering als hefboom
Waardering en respect zijn cruciaal om leraren gemotiveerd te houden. Sociale steun, professionele erkenning en een duurzame loopbaan spelen een sleutelrol in het houden van leraren. Leraren wordt steeds opnieuw gevraagd een tandje bij te steken in een job die mentaal veeleisend is. Ze begeleiden jongeren in een snel veranderende samenleving, binnen de beperkingen van een tekort aan middelen. Hen in dezelfde ademhaling financieel straffen met lagere pensioenen getuigt van een gebrek aan respect voor hun inzet. Het doet vermoeden dat hun werk niet naar waarde wordt geschat.
Een moderne aanpak voor een betere toekomst
Onderwijs vraagt om structurele investeringen in het beroep van leraar. Een modern personeelsbeleid moet zekerheid, groei en waardering centraal stellen. Waardering werkt op twee niveaus: intern en extern. Interne motivatie wordt gevoed door erkenning, zoals tijd nemen voor een collega, het geven van complimenten en het bieden van groeikansen. Externe motivatie vraagt om materiële ondersteuning, zoals goed toegeruste klaslokalen, een eerlijk loon en een betrouwbaar pensioen. Beide vormen van waardering (waarnaar ook de Commissie der Wijzen verwees in haar rapport) zijn cruciaal om leraren gemotiveerd te houden.
Pensioenen zijn dus geen bijzaak. Ze vormen een essentieel onderdeel van een aantrekkelijk en duurzaam beroep. Als we willen dat onze kinderen les krijgen van gemotiveerde, ervaren en competente leraren, moeten we hen de zekerheid bieden die ze verdienen. Beleidsmakers moeten begrijpen dat het behouden of creëren van een sterk onderwijssysteem begint bij het respecteren en waarderen van wie aan de basis staat: onze leraren.
Maandag als kantelpunt voor respect in onderwijs
Zonder brede waardering – zowel op korte als lange termijn – zullen de al bestaande problemen in het onderwijs enkel verergeren. Het leraarschap wordt dan opnieuw minder aantrekkelijk voor huidige leraren en voor toekomstige generaties. Het pensioenvoorstel zoals het nu op tafel ligt, zet de toekomst van het onderwijs op het spel.
Daarom spreekt Hogeschool UCLL ook haar steun uit voor deze staking. We erkennen dat een sterk signaal geven belangrijk is. Laten we ervoor zorgen dat maandag niet alleen een manifestatie wordt van ongenoegen, maar ook een keerpunt naar een meer respectvolle en duurzame visie op onderwijs.
Greet Decin & Bert Maes, Lerarenopleiding Hogeschool UCLL
Auteurs van ‘Houden van leraren’
