Service Learning groeit en bloeit
Transdisciplinair vak nodigt studenten uit te leren, ten dienste van ...
“Ik leerde dit prachtige Syrische gezin kennen en keek achter de façade van kansarmoede. Via wekelijkse gezinsondersteuning help ik hen waar ik kan. De dankbaarheid, het enthousiasme en af en toe een warme maaltijd die je terugkrijgt zijn onvoorwaardelijk,” vertelt Tinne Vlaeyen van de bachelor Lerarenopleiding Lager Onderwijs. Zij volgde het opleidingsonderdeel “Service Learning”, één van de Cross Courses van UCLL dat open staat voor alle studenten van hogeschool UCLL.
“Je leert niet alleen tijdens de les of op stage. Ook bij het opnemen van een maatschappelijk engagement kan er een leerproces op gang komen,” weet Leene Leyssen, die samen met haar collega Eva Brattinga dit vak leidt. “Een basisvereiste voor ons is wel dat er ook over het engagement gereflecteerd wordt. Die reflectie is niet louter vakinhoudelijk: de student toetst immers niet alleen de competenties uit zijn eigen vakgebied. Zeker zo belangrijk is de reflectie over de persoonlijke groei van de student tijdens dit engagement. En natuurlijk komt er ook een stuk maatschappijkritische houding bij kijken.”
Ook voor Management en Technologie
Gelukkig is maatschappelijk engagement niet nieuw op onze hogeschool. Zeker bij de lerarenopleidingen, en de opleidingen uit de sectoren gezondheid en welzijn zijn er heel wat initiateven. Maar ook bij management en technologie wordt er soms ingespeeld op maatschappelijke noden. Het Taco “Service Learing” speelt aan de hand van reflectie ook in op het transdisciplinaire leerproces.
De studenten werken als vrijwilliger in een door hen uitgekozen organisatie, maar niet in een engagement dat onmiddellijk aansluit op hun eigen vakcompetenties. Ze treden dus uit hun comfortzone. Een student uit de lerarenopleiding engageert zich bijvoorbeeld in een woonzorgcentrum, een verpleegkundige in een school. “Daarin zit het transdisciplinaire. Welke inbreng kan je doen vanuit je eigen professionalisme? Hoe verschilt dat professionalisme van wat je in een ander werkveld vindt? En het levert leuke uitwisselingsmomenten op,” vertelt Eva. “Een leraar-in-spe die werkt bij Kind en Gezin durfde niet aan de beentjes van een baby te trekken om hem te meten. Maar de vroedkundestudente kon hem gerust stellen dat hij helemaal niet bang hoefde te zijn en dat een huilende baby dan heel normaal is. Omgekeerd kreeg de studente Vroedkunde advies van de kleuterleider-in-spe over het voorlezen van prentenboeken voor peuters.”
Kaatje Vercammen, Bachelor Vroedkunde, deed aan huiswerkbegeleiding in een opvangcentrum. “Je leert om te gaan met mensen uit verschillende culturen. Je leert de zaken bekijken vanuit een andere hoek. Druk vlechtend vertelden de meisjes me dat mijn haar zo glad, zacht en mooi was. Ze wilden ook graag zo'n haar. Dit kwam even binnen...”
“Als leerkracht in spé hebben we veel stages waar we didactisch goed op voorbereid zijn. Meer en meer merkte ik op tijdens deze stages dat kinderen niet aan dezelfde startlijn vertrekken,” stelt Tinne Vlayen uit het derde jaar Lerarenopleiding Lager Onderwijs. “Via een vzw in Aarschot kwam ik terecht in het vluchtelingenwerk. Ik ondersteun een Syrisch gezin dat vijf jaar geleden in België toekwam. Naast de taalmoeilijkheden, hebben deze mensen ook een klein netwerk. Ik help vooral met de paperassen en hun netwerkopbouw, en natuurlijk ook met het huiswerk van de meisjes.”
Docentes Eva en Leene stelden vast dat hun vak een serieuze uitdaging vormt voor de studenten. Ze moeten zelf een organisatie zoeken en er de mogelijkheden verkennen. “Een hele verantwoordelijkheid voor jongeren die vaak amper een sms durven sturen!” Tijdens de gespreksrondes worden brede maatschappelijke elementen ingebouwd. Men bespreekt diversiteit, kritisch denken en Sustainable Development Goals. Deze thema’s kunnen de studenten dan illustreren vanuit de ervaringen die ze opdeden in hun organisatie. Het opleidingsonderdeel wordt afgerond met een reflectieverslag waarin de studenten beeldend en schriftelijk de evolutie weergeven die ze maakten. Het is die groei die meetelt voor de uiteindelijke evaluatie.
Wat kan ik betekenen voor de maatschappij?
“De studenten zijn allemaal vol lof over de organisatie waarin ze meedraaien. Niet alleen over de deskundigheid, maar ook over de opvang die ze er zelf krijgen. Eerst vragen ze zich af wat zij er als student kunnen leren. Geleidelijk aan zie je die vraag verschuiven naar wat zij kunnen bieden: wat kan ik doen voor deze organisatie, voor de maatschappij.”
“Er zijn bijzonder grote noden in onze maatschappij. Vrijwilligerswerk is dus belangrijk. En je kan er heel veel van leren. Het is een vak dat je raakt,” concludeert Eva Brattinga. “Tinne beloofde haar pleeggezin niet enkel tijdens de duur van het vak te volgen, maar anderhalf jaar!” Eva kan dit engagement enkel aanmoedigen: naast haar opdracht voor UCLL en haar gezin met vier kleine kinderen, werkt Eva mee aan een vaktijdschrift en is ze als bestuurslid actief in het jeugdwerk.
Docent Leene Leyssen: “Ik ben aangenaam verrast door de feedback die de studenten elkaar geven. Jongeren zijn heel veerkrachtig ingesteld. Zeker het afgelopen jaar hebben ze ondanks alle coronabeperkingen, volgehouden. Zo was er de studente kleuteronderwijs die via de ramen van het woonzorgcentrum bleef verder werken: met heel veel inventiviteit en doorzettingsvermogen!” Leene zelf is voorzitter van het netwerk voor docenten bewegingsopvoeding in het kleuteronderwijs.
Hogeschool UCLL zet sterk in op transdisciplinaire opleidingsonderdelen. Cross Courses zijn opleidingsonderdelen die studenten uit verschillende disciplines samenbrengen, ter waarde van 3 studiepunten. Daarnaast zijn er ‘I Living Labs’, opleidingsonderdelen ter waarde van 6 studiepunten. Deze I Living Labs worden uitgewerkt in het kader van E³UDRES², een internationaal consortium van 6 instellingen hoger onderwijs waar UCLL een van de oprichters is.
Lees meer over Uniservitate, het wereldwijd programma voor de promotie van Service-learning in Katholieke hogeronderwijsinstellingen.
