Opinie: lerarentekort - Stop met het getouwtrek in de marge

Maar toch vind ik het belangrijk om de cijfers in het artikel “Leraarsberoep moet meer aanzien krijgen” (DeMorgen, 18/10/21) te corrigeren. Het klopt dat het totaal aantal studenten in lerarenopleidingen aan hogescholen daalt, echter met 3.6% - niet met 5.5%. Er wordt gewag gemaakt van een daling van ongeveer 50% de voorbije 10 jaar. Dit cijfer gaat niet over het totaal aantal studenten in de lerarenopleiding.

De cijfers waarvan sprake is gaan over studenten die zich voor het eerst inschrijven in het hoger onderwijs, de zogenaamde generatiestudenten. Bij hen zien we dit jaar een forse daling van 13% t.o.v. vorig jaar. Voor een op twee studenten leraar lager onderwijs is de lerarenopleiding niet de eerste opleiding; in de lerarenopleiding secundair onderwijs is dat zelfs twee op drie. 

Positief is dat we een stijgend aantal zij-instromers kunnen opleiden die nu hun jeugddromen waarmaken, op iets oudere leeftijd hun levenservaringen met kinderen en jongeren in de klas willen delen, of die de kennis en vaardigheden uit een ander beroep of opleiding in het onderwijs willen inzetten. Die zij-instromers zorgen trouwens voor een mannelijkere en diversere instroom.

Maar wat de cijfers aantonen is dat het hoog tijd is dat het lerarentekort echt wordt aangepakt. Anders komen we in een diepe maatschappelijke crisis terecht - een maatschappij zonder ‘recht’ op onderwijs, maar onderwijs voor de gelukkigen, waar je je kan inschrijven  in een school waar er wel nog voldoende leraren zijn, of waar je dankzij gegoede ouders extra of verloren onderwijsuren kan betalen. 

Het zou het meest urgente politieke debat moeten zijn. We zouden veel verder kunnen gaan dan goedbedoelde lerarenplatformen of anciënniteit kunnen meenemen voor een beperkt aantal knelpuntvakken of zieke leerkrachten terug aan het werk zien te krijgen. De lat hoog leggen in de lerarenopleidingen is overigens belangrijk. Maar weet dat de meeste lerarenopleidingen duidelijk al gefundeerd zijn in en gebouwd zijn op wetenschappelijk onderzoek.  Dus dat of mindere urgente dossiers zoals een digisprong of eindtermen van het basisonderwijs zijn getouwtrek in de marge. 

Laten we werk maken van:

• warme opvangnetten voor starters
• leerloopbaanbegeleiding in het onderwijs
• meer tijd en middelen voor nascholingen
• gediversifieerde rollen in een school
• directies die een echt HR-beleid kunnen en mogen voeren
• meer ondersteuning in de klas
• tijd om zogenaamde ‘warme scholen’ te vormen
• initiatieven om ook andere dan witte middenklassevrouwen in schoolteams tewerk te stellen
• nadenken over professionele praktijkgerichte masteropleidingen aan hogescholen om nog sterkere kandidaten voor het kleuter- en lager onderwijs aan te trekken
• ...

Nu de begroting rond is mag men van politici en alle onderwijskoepels verwachten dat ze dáár dus samen serieus werk van maken: van een goed HR-beleid met échte kansen voor leraren om te groeien. Hopelijk kunnen we zo binnen enkele jaren met het departement onderwijs meedingen door de prijs van 'beste werkgever'. 

Greet Decin
Programmadirecteur UCLL Lerarenopleiding