Belgaimage
Steeds meer kleuterleiders geven les in lager onderwijs. Een reactie van de UCLL Lerarenopleiding.
Te veel kleuteronderwijzers in het lager onderwijs?
De UCLL Lerarenopleiding reageert.
Bijna 4300 kleuterleiders staan voor de klas in het lager onderwijs. De partij Vooruit klaagt de situatie aan. “Ieder kind verdient een leerkracht met het juiste diploma voor de klas”, zegt Hannelore Goeman van oppositiepartij Vooruit.
De Lerarenopleiding van Hogeschool UCLL reageerde in De Standaard, Het Nieuwsblad, Het Belang van Limburg en Gazet van Antwerpen. Op Radio 1 kon programmadirecteur van de UCLL Lerarenopleiding Greet Decin uitgebreid en genuanceerd reageren. Een gesprek met Gert Geens in De Wereld Vandaag.
Beluister het interview (7 min)
Of lees hieronder het transcript:
Greet Decin, u bent programmadirecteur voor de Lerarenopleiding bij Hogeschool UCLL en ook co-auteur van het boek ‘100 redenen om leraar te worden’. Deze trend - kleuterleiders die lesgeven in het lager onderwijs - is die al langer aan de gang?
Greet Decin: Die is al een tiental jaar aan de gang. Maar kleuterleiders en kleuterleidsters hebben altijd al lesgegeven in de eerste en tweede graad in het basisonderwijs, want zij hebben een voldoende geacht diploma. Ze hebben geen vereist diploma, maar voldoende geacht omdat zij een pedagogisch diploma hebben.
Zie je het wel vaker gebeuren?
Ja, we zien het vaak gebeuren en zeker in de eerste graad van het lager onderwijs, omdat ze in de opleiding kleuteronderwijs heel veel input krijgen rond ontluikende geletterdheid, rond ontluikende gecijferdheid, en de didactieken daarvan. Zij weten hoe een kleuter evolueert naar het eerste leerjaar en het tweede leerjaar. Omdat ze juist dat spelend leren heel goed hebben meegekregen in hun opleiding en echt wel weten hoe ze het leren didactisch goed moeten aanpakken, worden ze vaak in de lagere school ingezet.
En u kan het weten, want u hebt jarenlang zelf lesgegeven aan toekomstige kleuterleidsters of -leiders.
Ik heb 15 jaar lesgegeven aan de kleuteropleiding hier aan onze Hogeschool UCLL waar ik juist de ontluikende wiskunde gaf, dus hoe leer je kinderen tellen, vanaf wanneer ben je met cijfers bezig (eigenlijk de godganse dag door), welke getalbeelden mogen we gebruiken bij deze kinderen, hoe wordt dat gebruikt in het eerste leerjaar, hoe kunnen we kleuters leren splitsen, ik heb 10 knikkers, hoeveel zullen we er geven aan Emina en aan Jan, hoe kunnen we maken dat ze er evenveel krijgen, … Dus die kleuters zijn al bezig met delen, met splitsen, met optellen, met snoepjes krijgen, … Wat in het kleuteronderwijs wordt gedaan, wordt doorgezet in het lager onderwijs.
Het is niet zo dat omdat een kleuteronderwijzer wordt ingezet in het lager onderwijs dat daardoor het begrijpend lezen achteruit gaat.
Ja, dat gaat vooral over wiskunde wat u net zei. Er is ook het Nederlands uiteraard. Zijn er nog vakken of aspecten van vakken die meegenomen worden in de opleiding tot kleuterleidster of kleuterleider?
We hebben vakken wiskunde, Nederlands en wereldoriëntatie. Dat zijn standaardvakken. Ook beweging wordt meegenomen in het kleuteronderwijs; en we zien ook kleuteropleidingen die bezig zijn met de ontluikende meertaligheid: hoe ga je ook al CLIL gebruiken met kleuters, ga je al met Frans beginnen in de kleuterklas, hoe leer je Franse liedjes aan of woordenschat, … Dus het formele in de eerste graad wordt al speels en didactisch goed aangepakt in de kleuterschool. Kleuteronderwijs is niet zomaar spelen, het is ook leren, het is onderwijzen, het is kennis bij die kinderen voeden.
Absoluut, zeker wel, maar uiteraard die eerste twee jaren van het basisonderwijs, het is voor de kleuters een trapje hoger, maar voor de lesgever toch nog wel iets anders. Kan die kleuterleider zomaar lesgeven in het lager onderwijs of komt er toch best een extra opleiding aan te pas?
Ik ben er voorstander van dat iedereen de juiste opleiding heeft. Maar ik vind wel dat een kleuterleidster een goede basis heeft om relatief snel te kunnen doorgroeien, te professionaliseren in de richting van een goede leerkracht lager onderwijs. De meeste hogescholen hebben trajecten werken en studeren waarbij je in één jaar tijd kan doorgroeien richting het lager onderwijs. Dus het juiste diploma op de juiste plaats, daar ben ik voorstander van. Maar als we moeten kiezen tussen geen leerkracht of iemand die al een pedagogisch diploma heeft, dan kiezen we voor iemand die al kleuteronderwijzer is en met een jaar studie en goede begeleiding kan doorgroeien. Iedereen moet kunnen groeien en professionaliseren.
Mijn grootste pleidooi zit in het extra professionaliseren. Een kleuterleidster kan met een opleiding van 1 jaar en extra begeleiding doorgroeien tot een goede leerkracht lager onderwijs.
Een jaar studie en extra begeleiding hoor ik u zeggen.
Het is net zoals iemand die wil doorgroeien naar Frans geven in het vijfde/zesde leerjaar – ze hebben een basis meegekregen, maar geef ze extra kansen. Ik denk dat mijn grootste pleidooi zit in het extra professionaliseren.
Misschien toch nog eens vragen: waarom ligt dat getal nu zo hoog? Heeft dat te maken met het lerarentekort of ook door een ambitie van de kleuterleidster in kwestie?
Het lerarentekort heeft er zeker impact op, omdat we gezien hebben dat het lerarentekort zich eerst heeft gemanifesteerd in het secundair onderwijs, dan het lager onderwijs en maar later in het kleuteronderwijs. We hebben daar langer met een soort overschot gezeten, waardoor er dus leerkrachten kleuteronderwijs naar deze jobs gingen en ook vaak aangeworven werden door de directies basisonderwijs. Ook steeds meer teams kijken naar het geheel, niet alleen kleuteronderwijs/lager onderwijs, maar basisonderwijs als geheel en hoe kunnen we een sterk team vormen.
De kwaliteit van ons onderwijs gaat achteruit, er moet een tandje bijgestoken worden. Geeft dit niet de indruk dat het net de andere richting evolueert? Wat zegt u daarop?
Ik vind dat een heel gevaarlijke uitspraak in deze context. Het is zo dat heel veel kleuteronderwijzers heel veel meekrijgen rond begrijpend lezen en begrijpend luisteren: er wordt heel veel rond taal gewerkt, boekjes gelezen, gevraagd aan kinderen: wat staat er in het verhaal, wat deed deze persoon, waarom zou die dat doen, wat betekent dat verhaal, … Dus rond taal en ontluikende geletterdheid wordt heel sterk ingezet in het kleuteronderwijs. Het is niet zo dat wanneer een kleuteronderwijzer wordt ingezet in het lager onderwijs dat daardoor het begrijpend lezen achteruit gaat. Ik denk dat er veel meer aspecten zijn dan dit.
Mogen we dan zeggen dat deze evolutie niet per se een slechte zaak moet zijn?
Zeker niet. Ik wil pleiten voor een horizontale of verticale loopbaan in het onderwijs, waar mensen kunnen groeien, andere kansen kunnen krijgen. Ze hebben misschien 10 jaar in het kleuteronderwijs gestaan en zijn toe aan een nieuwe uitdaging. Dus waarom niet naar het lager onderwijs gaan? Waarom niet meer tijd steken in zorgbeleid of werken aan meertaligheid in het onderwijs? Dus ik vind het eigenlijk een heel positieve evolutie dat mensen zoeken naar loopbanen doorheen het onderwijs. Ze hebben vaak heel veel ervaring opgebouwd, die we ergens anders kunnen inzetten. Liever dat dan dat ze vertrekken uit het onderwijs, omdat ze geen uitdaging meer krijgen.
